Terapia koherencji – terapia krótkoterminowa zorientowana na głębię
Psychoterapia ma wiele obliczy. W zależności od konkretnego przypadku, temperamentu i własnych zasobów warto wybrać taką formę psychoterapii, która będzie dopasowana do naszych aktualnych potrzeb i możliwości. Wśród wielu współcześnie stosowanych metod terapeutycznych wyróżnia się terapia koherencji. Co ją charakteryzuje i kiedy warto ją stosować?
Dlaczego terapia koherencji jest tak wyjątkowa?
Koherencja oznacza spójność, a terapia koherencji na spójności właśnie bazuje. Jak rozumieć to pojęcie w odniesieniu do psychologii i psychoterapii ? Koherencja w rozumieniu nadanym przez Aarona Antonovsky’ego jest zjawiskiem, które ma niebagatelny wpływ na zdrowie i samopoczucie.
Koherencja związana jest z indywidualnymi reakcjami na stres. Pierwotne badania nad tym zjawiskiem wiązały się z osobami, które przeżyły traumę obozów koncentracyjnych. Dla części z nich przeżycie okropności wojny dało bodziec do szczęśliwego życia. Innych ta trauma złamała – szybko zapadali na różne choroby i umierali.
Każdy z nas w swoim życiu przeżywa sytuacje graniczne, w których natężenie stresu jest tak wysokie, że ciężko sobie z nim poradzić. Trauma dla jednych jest bodźcem motywującym, inni nie są w stanie udźwignąć tego ciężaru. Teoria poczucia koherencji zakłada, że równowaga i spójność opiera się na trzech filarach: zrozumieniu, zaradności oraz sensowności. Jak wpływają one na nasze samopoczucie i zdrowie?
Terapia koherencji – jak wykorzystać nowoczesną wiedzę w psychoterapii
Pojęcie koherencji na potrzeby psychologii przysposobił Aaron Antonovsky w latach 50.XX wieku. Niemniej, terapia koherencji jest zjawiskiem znacznie młodszym. Wywodzi się ona z badań prowadzonych w latach 90. XX wieku przez Bruce’a Eckera i Laurel’a Hulley’a i jest czołowym przykładem terapii postmodernistycznej. Spójność pozostaje tu jednak nadal słowem kluczem. W przypadku nowatorskiej psychoterapii, jaką bez wątpienia jest terapia koherencji, spójność występuje zawsze na linii mózg-umysł-ciało.
Zgodnie z tą teorią istnieje silna zależność między emocjami, myślami i czynami. Jak ten związek znajduje zastosowanie w terapii koherencji ? Konsekwencją podejścia jakie niesie ze sobą terapia koherencji jest forma jaką przyjmuje terapia, która jest raczej empiryczna niż analityczna. Dzięki założeniu, że zachowanie, myśli i emocje klienta są ze sobą powiązane można zrozumieć nawet z pozoru irracjonalne zachowania. Często utworzony schemat, który był adaptacyjnym przystosowaniem do wcześniejszych doświadczeń, jest przenoszony na inne doświadczenia, do których nie pasuje. Z pomocą terapii koherencji można przerwać i zmienić nieprawidłowe schematy.
Hipnoza konwersacyjna i terapia koherencji – nieoczywista korelacja
Terapia koherencji zgodna z założeniami jej twórców – Bruce’a Eckera i Laurel’a Hulley’a – bazuja na dotarciu do podświadomości pacjenta. Terapia koherencji jest w istocie metodą transową zawierającą w swoich technikach elementy hipnozy konwersacyjnej i zakłada silny związek między nastrojem, myślą i zachowaniem. Wyróżnia ją podejście empiryczne, oparte na doświadczaniu, które bazuje na koncepcji spójności symptomu z nieświadomymi konstruktami rzeczywistości.
Podobnie jak w myśli Miltona Ericksona w procesie terapii koherencji uczucia pacjenta nie podlegają analizie. Pacjent ma w trakcie terapii odkryć nieświadome konstrukty, które często są wynikiem adaptacji do danej sytuacji. Kolejnym krokiem jest świadome zintegrowanie zdobytej wiedzy i próba zmiany wzorca zachowania, jaki pacjent wypracował. W procesie terapii koherencji wiedza niejawna zakodowana w układzie limbicznym ma zostać trwale zmieniona – co prowadzi do ustąpienia symptomów i zmiany konstruktów, które pacjent powtarzał i które były pierwotnie odpowiedzą na proces adaptacji do trudnej sytuacji życiowej.
Zdarza się, że aby dotrzeć do konstruktów podświadomości i utrwalić zmiany terapeuta może stosować elementy wiedzy z innych dziedzin. Dzięki temu pożądane emocje są wzmacniane, a wypracowane nowe schematy utrwalane na poziomie podświadomości pacjenta. Terapia koherencji może przynieść szybkie i gruntowne zmiany, widoczne nawet już po pierwszej sesji. Zdarza się jednak, w przypadku szczególnie złożonych problemów, że wymaga więcej czasu i pracy – jest to kwestia bardzo indywidualna.
Psychoterapia – jak wybrać właściwy nurt
Decydując się na terapię koherencji jesteśmy zwykle świadomi występowania problemu. Często dopiero w gabinecie psychoterapeuty udaje się problem nazwać i zdefiniować. W zależności od tego z czym się zmagamy istnieje możliwość wyboru różnych ścieżek terapeutycznych. Dla jednych najlepszym rozwiązaniem będzie terapia psychodynamiczna, dla innych terapia systemowa. Coraz więcej osób decyduje się także na psychoterapię poszerzoną z zastosowaniem takich narzędzi jak hipnoterapia lub terapia koherencji.
Terapia koherencji jest nowatorskim podejściem i łączy w spójną całość kilkanaście różnych technik znanych z innych nurtów np. elementy terapii gestaldt, terapii psychodynamicznej czy hipnoterapii ericksonowskiej. W trakcie psychoterapii w tym podejściu dokonuje się proces usuwania neuronalnej podstawy objawu w odróżnieniu od terapii poznawczo behawioralnej, która zakłada ugruntowanie nowych reakcji i zachowań przez powtarzalną praktykę. Dlatego inaczej niż w terapii poznawczo behawioralnej po terapii koherencji praktycznie nie występują nawroty. Mając gwarancję, że niechciane i szkodliwe wzorce nie powrócą warto zainwestować w proces terapeutyczny więcej czasu. Psychologia stale się rozwija i szuka nowych rozwiązań. Nowoczesne formy terapii korzystają z nieszablonowych narzędzi – warto wziąć je pod uwagę szukając dla siebie pomocy w trudnych momentach życia. Zmiana jaką przyniesie psychoterapia z pewnością pozytywnie zaskoczy.
