Trauma jest swoistą raną na psychice, odpowiedzią na wydarzenie spowodowane tak zwanym stresorem traumatycznym. Szacuje się, że około 80% osób narażonych jest na powstanie traumy. Stresorem traumatycznym może być bezpośrednie zagrożenie życia, bycie świadkiem takiej sytuacji, przewlekła choroba, bycie ofiarą przemocy (fizycznej, psychicznej czy też seksualnej), czy przedłużająca się sytuacja stresowa (również zbyt długa żałoba). Trauma może prowadzić do powstania PTSD (ang. posttraumatic stress disorder), czyli Zespołu Stresu Pourazowego. Celem terapii traumy jest jej przepracowanie i powrót do równowagi psychofizycznej.
Jakie są objawy traumy?
Trauma powoduje przede wszystkim szereg zaburzeń natury psychicznej, takich jak:
- nawracające wspomnienia wydarzenia powodującego uraz psychiczny,
- niepokój,
- poczucie bezradności,
- nerwowość,
- wybuchowość i gwałtowność,
- drażliwość,
- apatia lub nadpobudliwość,
- wrogość,
- izolacja społeczna.
Uraz psychiczny często prowadzi do powstania chorób psychosomatycznych. Problemy ze snem towarzyszące traumie znacznie osłabiają organizm i prowadzą do jego powolnego wycieńczenia. Nieprzepracowana trauma jest początkiem depresji i różnego rodzaju nerwic. Dodatkowo mogą się pojawić objawy ze strony układu pokarmowego (takie jak bóle brzucha), nerwowego i krwionośnego. Każdą traumę powinno się przepracować z pomocą specjalisty terapeuty psychotraumatologa.
Hipnoterapia, czyli terapia traumy za pomocą hipnozy.
Hipnoterapia jest krótkotrwałą metodą leczenia. Polega ona na wprowadzeniu przez hipnoterapeutę pacjenta w stan relaksacji (zarówno poprzez rozluźnienie mięśni, jak i wyciszenie umysłu) i podążaniu za jego sugestiami. W trakcie transu (hipnoterapeuta może wprowadzić w trans głęboki lub płytki) oprócz werbalizacji stosuje się w również techniki wizualizacyjne. Poprzez wyobrażenie sobie swojego lęku pacjent jest w stanie go nazwać i tym samym się z nim zmierzyć, by wreszcie go pokonać. Dzięki zmianie fal mózgowych, jaka następuje w wyniku relaksacji, umysł podświadomy wykazuje znaczną podatność na wspierające sugestie, łatwo można przetransformować szkodliwe przekonania w drodze introspekcji. Sam stan rozluźnienia i ukojenia, jaki towarzyszy sesji hipnotycznej, praktycznie od razu poprawia nastrój, koi napięcie i zmniejsza poziom stresu. Przy urazie psychicznym częstokroć stosowana jest hipnoza regresyjna, w której pacjent powraca do traumatycznego zdarzenia w bezpiecznym otoczeniu i przepracowuje konkretną sytuację. Istnieje możliwość samodzielnego wprowadzenia się w stan hipnotyczny (autohipnoza). Niektóre osoby są szczególnie podatne na hipnozę, przeważnie są to ludzie kreatywni, o bogatej wyobraźni, o cechach dysocjacyjnych (które łatwo potrafią oddzielać świat zewnętrzny od wewnętrznego).
Hipnoterapia z powodzeniem może być stosowana u dzieci, również małych. Dzieci nie mają ograniczeń, w związku z czym bardzo dobrze reagują na tę formę terapii.
Przeciwskazaniem do leczenia hipnozą jest epilepsja oraz choroby psychiczne. Hipnoterapia nie jest również wskazana dla osób niewidomych (mogłaby wówczas zaburzać ich sposób wewnętrznego widzenia świata).
Inne metody terapii traumy
Oprócz hipnoterapii wysoką skuteczność w leczeniu urazów psychicznych wykazuje terapia EMDR. Polega ona na przywołaniu bolesnego wspomnienia, oswojenia się z lękiem i symulacji obu półkul mózgowych (przeważnie poprzez ruch gałek ocznych). Terapia EMDR odbywa się w wyspecjalizowanych ośrodkach.
Inną formą terapii traumy jest procedura przedłużonej ekspozycji (PE), która również stanowi skuteczne narzędzie terapii traumy, pacjenta edukuje się o typowych reakcjach na konkretne wydarzenia, po czym poddaje się go ekspozycji sytuacjom stresogennym. W trakcie wywoływania kontrolowanego lęku pacjent oswaja się z nim i systematycznie go zmniejsza.
Podobny schemat używany jest w procedurze przetwarzania poznawczego. Osoba dotknięta traumą przywołuje wspomnienia, oswaja się z nimi, odrzuca stare przekonania i buduje nowe.
Wszystkie przedstawione metody terapii traumy cechują się wysoką skutecznością kliniczną. Terapie przeprowadza się przeważnie indywidualnie, w przypadku traum związanych z uzależnieniami można przeprowadzać terapię par, mającą na celu skupienie się na teraźniejszości i wyeliminowanie koncentracji na przeszłych, traumatycznych wydarzeniach.
